როგორ წყვეტდნენ სტალინი და რუზველტი საფრანგეთის მთავრობის ბედს

თეირანის კონფერენცია, 1943 წლის 28 ნოემბერი – 1 დეკემბერი
ი.ბ. სტალინის და რუზველტის საუბრის ჩანაწერი, 1943 წლის 28 ნოემბერს დილის 3 საათი.
- რუზველტი ეკითხება, რა მდგომარეობაა საბჭოთა-გერმანიის ფრონტზე.
სტალინი პასუხობს, რომ ახლახან ჩვენმა ჯარებმა დატოვეს ჟიტომირი, მნიშვნელოვანი სარკინიგზო კვანძი.
- რუზველტი ეკითხება, როგორი ამინდია ფრონტზე
სტალინი პასუხობს, რომ კარგი ამინდი მხოლოდ უკრაინაშია, ფრონტის სხვა ნაწილებში ტალახია და მიწა ჯერ არ გაყინულა.
- რუზველტი აცხადებს, რომ მას სურს გაიტყუოს 30-40 გერმანული დივიზია საბჭოთა-გერმანიის ფრონტიდან.
სტალინი პასუხობს, რომ თუ ეს შეიძლება გაკეთდეს, კარგი იქნება.
- რუზველტი აღნიშნავს, რომ ეს არის ერთ-ერთი საკითხი, რაზეც ის თავის განმარტებებს უახლოეს დღეებში გააკეთებს. ამერიკელების წინაშე დგას ამოცანა, შეინარჩუნონ 2 მილიონი კაციანი ძალა ამერიკის კონტინენტიდან 3000 მილის დაშორებით.
სტალინი ამბობს, რომ ტრანსპორტია საჭირო და მას ეს კარგად ესმის.
- რუზველტი აცხადებს, რომ შეერთებულ შტატებში გემები დამაკმაყოფილებელი ტემპით შენდება. ის ამბობს, რომ მოგვიანებით მას სურს ისაუბროს მარშალ სტალინთან ომის შემდგომ პერიოდზე და [გვ.33] დიდი ბრიტანეთისა და შეერთებული შტატების სავაჭრო ფლოტის განაწილებაზე, რათა საბჭოთა კავშირმა შეძლოს სავაჭრო გადაზიდვების განვითარება. ომის დასრულების შემდეგ ინგლისსა და შეერთებულ შტატებს ექნებათ ძალიან დიდი სავაჭრო ფლოტი და ის, რუზველტი, მოელის, რომ ამ ფლოტის ნაწილი გადასცეს სხვა გაერთიანებულ ერებს.
სტალინი პასუხობს, რომ ეს კარგი იქნება. თუ შეერთებულ შტატებს სურს ამის გაკეთება, ისინი შეძლებენ ამის გაკეთებას. მან უნდა თქვას, რომ რუსეთი ომის შემდეგ დიდ ბაზარს წარმოადგენს შეერთებული შტატებისთვის.
- რუზველტი ამბობს, რომ ამერიკელებს ომის შემდეგ ბევრი ნედლეული დასჭირდებათ და ამიტომაც ფიქრობს, რომ ჩვენს ქვეყნებს შორის მჭიდრო სავაჭრო ურთიერთობები იქნება.
ამას ეთანხმება სტალინი და ამბობს, რომ თუ ამერიკელები გვაწვდიან აღჭურვილობას, მაშინ ჩვენ შევძლებთ მათ ნედლეულით უზრუნველყოფას.
- რუზველტი ამტკიცებს, რომ ძალიან საინტერესო საუბრები ჰქონდა ჩან კაიშთან. ის, რუზველტი, ძალიან ფრთხილია და სურს ჩერჩილსა და მარშალ სტალინთან შეხვედრაზე ჩინელების ყოფნა აერიდებინა. ის, რუზველტი, ფიქრობს, რომ ჩინელები კმაყოფილები არიან მიღებული გადაწყვეტილებებით.
სტალინი შენიშნავს, რომ ჩიანგ კაი-შეკის ჯარები ცუდად იბრძვიან.
- რუზველტი ეთანხმება და ამბობს, რომ ამერიკელები ახლა სამხრეთ ჩინეთში 30 ჩინურ დივიზიას აღჭურვავენ. როდესაც ეს დივიზიები მზად იქნება, ამერიკელები კიდევ 30 ჩინურ დივიზიას აღჭურვავენ.
სტალინი ეკითხება, რა ხდება ლიბანში, ვინ არის დამნაშავე მოვლენებში.
- რუზველტი პასუხობს, რომ დამნაშავე საფრანგეთის ეროვნული კომიტეტია. ბრიტანელებმა და ფრანგებმა ლიბანის დამოუკიდებლობის გარანტია მოახდინეს. ლიბანელებმა მიიღეს საკუთარი კონსტიტუცია და პრეზიდენტი. მაგრამ მათ სურდათ კონსტიტუციის ოდნავ შეცვლა. თუმცა ფრანგებმა ამაზე უარი თქვეს და ლიბანის პრეზიდენტი და მინისტრთა კაბინეტი დააკავეს. ლიბანში ახლა ყველაფერი კარგადაა.
სტალინი კითხულობს, დაბრუნდა თუ არა სიმშვიდე ლიბანში ბრიტანეთის ულტიმატუმის შემდეგ.
- რუზველტი დადებითად პასუხობს და ამბობს, რომ თუ მარშალი სტალინი დე გოლს შეხვდებოდა, მას დე გოლი არ მოეწონებოდა. [გვ.34]
სტალინი ამბობს, რომ პირადად არ იცნობს დე გოლს.
- რუზველტი პასუხობს, რომ თვლის, რომ ფრანგები კარგი ხალხია, მაგრამ მათ სჭირდებათ სრულიად ახალი ლიდერები, არაუმეტეს 40 წლისა, რომლებსაც არ ეკავათ რაიმე თანამდებობა საფრანგეთის წინა მთავრობაში.
სტალინი პასუხობს, რომ ამას დიდი დრო დასჭირდება.
- რუზველტი ეთანხმება. მისი თქმით, ამერიკელები ახლა 11 ფრანგულ დივიზიას აიარაღებენ. ჟირო სიმპატიური და კარგი გენერალია, მაგრამ არ იცის სამოქალაქო ადმინისტრაციის საკითხები და ზოგადად პოლიტიკა.
სტალინი ამბობს, რომ საფრანგეთის ზოგიერთ მმართველ კლასს სურს იყოს ყველა მოკავშირეზე ჭკვიანი და ფიქრობს მოკავშირეების მოტყუებაზე. ისინი აშკარად ფიქრობენ, რომ მოკავშირეები მათ საფრანგეთს მზა საჩუქრად გადასცემენ და მათ არ სურთ მოკავშირეთა მხარეზე ბრძოლა, მაგრამ ურჩევნიათ გერმანელებთან თანამშრომლობა. ისინი გერმანელებთან თანამშრომლობის აზრზე არიან. რაც შეეხება ფრანგ ხალხს, მათ არ ეკითხებიან.
- რუზველტი პასუხობს, რომ ჩერჩილი ფიქრობს, რომ საფრანგეთი ახლიდან აღორძინდება და მალე დიდ იმპერიად იქცევა. ის, რუზველტი, არ იზიარებს ამ აზრს. ის ფიქრობს, რომ ამას მრავალი წელი დასჭირდება. თუ ფრანგები ფიქრობენ, რომ მოკავშირეები მათ საფრანგეთს მზა ლანგარით გადასცემენ, ცდებიან. ფრანგებს ბევრი სამუშაო მოუწევთ, სანამ საფრანგეთი ჭეშმარიტად დიდ ძალად იქცევა.
სტალინი პასუხობს, რომ მას ვერ წარმოუდგენია მოკავშირეები სისხლს ღვრიდნენ ინდოჩინეთის განთავისუფლებისთვის და შემდეგ საფრანგეთმა მიიღო ინდოჩინეთი იქ კოლონიური რეჟიმის აღსადგენად. ის ფიქრობს, რომ მას შემდეგ, რაც იაპონელებმა გააკეთეს დამოუკიდებლობის იდეა ბირმასა და ტაილანდში, ჩვენ უნდა ვიფიქროთ იმაზე, თუ როგორ შევცვალოთ ძველი კოლონიური რეჟიმი უფრო თავისუფალი რეჟიმით.
მისი აზრით, ლიბანში განხორციელებული აქტები არის პირველი ნაბიჯი ძველი კოლონიური რეჟიმის ახლით ჩანაცვლებისკენ. მისი აზრით, ჩერჩილი ლიბანში უფრო თავისუფალი რეჟიმის მომხრეა.
მას, სტალინს, მიაჩნია, რომ იგივე უნდა გაკეთდეს ინდოჩინეთთან მიმართებაში.
- რუზველტი ამბობს, რომ ის ეთანხმება ამას 100 პროცენტით. მას ძალიან გაუხარდა, რომ გაიგო, რომ ჩან კაიშს არ სურდა ინდოჩინეთი. ფრანგები ინდოჩინეთს 100 წლის განმავლობაში ხელმძღვანელობდნენ და იქ ხალხის კეთილდღეობა ახლა უფრო დაბალია, ვიდრე 100 წლის წინ იყო.
ჩან -კაიშმა თქვა, რომ ინდოჩინეთის ხალხი [გვ.35] მზად არ არის თვითმმართველობისთვის. შემდეგ მან რუზველტმა მოიყვანა ფილიპინების მაგალითი, რომლებიც ასევე რამდენიმე წლის წინ არ იყვნენ მზად თვითმმართველობისთვის.
ამ დროისთვის, ამერიკის დახმარების წყალობით, ფილიპინელები მზად იყვნენ თვითმმართველობისთვის და ამერიკელები დაჰპირდნენ, რომ მათ მიანიჭებდნენ მას.
მას, რუზველტს, მიაჩნია, რომ ინდოჩინეთზე შეიძლება დაინიშნოს 3-4 რწმუნებული და 30-40 წელიწადში ინდოჩინელი ხალხი მოემზადოს თვითმმართველობისთვის.
მას, რუზველტს, მიაჩნია, რომ იგივე პოზიციაა სხვა კოლონიებზეც.
ჩერჩილს არ სურს გადამწყვეტი მოქმედება ამ მეურვეობის წინადადების განსახორციელებლად, რადგან შიშობს, რომ ეს პრინციპი უნდა იქნას გამოყენებული მის კოლონიებზე.
როდესაც ჰალი მოსკოვში იმყოფებოდა, თან ჰქონდა რუზველტის მიერ შედგენილი დოკუმენტი კოლონიების საერთაშორისო კომისიის შექმნის შესახებ. ამ კომისიას მოუწევდა კოლონიური ქვეყნების შემოწმება ამ ქვეყნებში არსებული მდგომარეობისა და ამ სიტუაციის შესაძლო გაუმჯობესების მიზნით. ამ კომისიის ყველა სამუშაო ფართოდ გახმაურებული იქნებოდა.
სტალინი პასუხობს, რომ კარგი იქნებოდა. ამ კომისიას შეიძლება დაუკავშირდეს საჩივრებით, მოთხოვნებით და ა.შ.
- რუზველტი ამბობს, რომ ჯობია ჩერჩილს ინდოეთზე არ ელაპარაკო, რადგან მან, რუზველტმა იცის, რომ ჩერჩილს ინდოეთზე არანაირი მოსაზრება არ აქვს. ჩერჩილი განიხილავს ამ საკითხის გადაწყვეტას ომის დასრულებამდე გადადებას.
სტალინი ამბობს, რომ ჩერჩილის მტკივნეული ადგილი ინდოეთია.
- რუზველტი თანახმაა. თუმცა, მისი თქმით, ინგლისს ინდოეთში რაღაცის გაკეთება მოუწევს. მას, რუზველტს, იმედი აქვს, როგორმე მარშალ სტალინთან მოლაპარაკებას ინდოეთის შესახებ.
იგი ფიქრობს, რომ საპარლამენტო მმართველობის სისტემა ინდოეთს არ შეეფერებოდა. ადამიანებს, რომლებიც ინდოეთის საკითხს მიღმა არიან, შეუძლიათ მისი გადაჭრა უკეთ, ვიდრე ადამიანები, რომლებიც უშუალოდ არიან დაინტერესებულნი ამით.
სტალინი ამბობს, რომ, რა თქმა უნდა, ადამიანები , რომლებიც გარედან უყურბენ ინდოეთს, შეძლებენ უფრო ობიექტურად შეხედონ საკითხებს. [გვ.36]