ბოლო 50 წელში ფუტკრის სიცოცხლის ხანგრძლივობა 34,3-დან 17,7 დღემდე დაეცა
ამერიკელმა მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ფუტკრის სიცოცხლის ხანგრძლივობა ნახევარ საუკუნეში განახევრდა. მთელ მსოფლიოში ამ სასარგებლო მწერების პოპულაცია მცირდება. არის თუ არა სრული გადაშენების საშიშროება და რამდენად საშიშია იგი ბუნებისა და ადამიანებისთვის .
მერილენდის უნივერსიტეტის ბიოლოგებმა აღმოაჩინეს, რომ მუშა ფუტკრების სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა შეერთებულ შტატებში მცირდება და 1970-იან წლებთან შედარებით 34,3-დან 17,7 დღემდე დაეცა.
პრობლემის შესწავლის შემდეგ, მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ფუტკრის კოლონიებმა ამ დროს დაიწყეს ნაკლები თაფლის გამომუშავება.
ფუტკრების იმუნიტეტის გაუარესება შფოთვითაც აიხსნება, რომელიც მათ შორის უფრო და უფრო ვრცელდება.
- „განგაშის ფერომონს, როგორც წესი, გამოსცემენ ან ძალიან შეშინებული ფუტკარი – როცა ისინი თავს იცავენ ოჯახის მობილიზებისთვის, ან ავადმყოფი პირები,რაც გავლენას ახდენს დანარჩენებზე და ისინი სუსტდებიან.
ასევე მოქმედებს სინათლის, ხმაურისა და მტვრის დაბინძურებაც.
მეორეს მხრივ, მერილენდის მეცნიერები აღიარებენ, რომ სიცოცხლის ხანგრძლივობის შემცირება ფუტკრის კოლონიებს პარაზიტებთან და ვირუსებთან გამკლავებაში ეხმარება.
- „პათოგენები, რომლებიც დაუყოვნებლივ არ კლავენ ზრდასრულ ფუტკრებს, შეიძლება დაგროვდეს პოპულაციაში, ამიტომ კოლონიებს ხანმოკლე ინდივიდებით აქვთ სუსტი ვირუსული დატვირთვა“, – წერენ ისინი. ამრიგად, სელექციონერებმა შეიძლება უნებურად აირჩიონ ასეთი კოლონიები, რადგან ისინი უფრო ჯანმრთელები არიან.
კიდევ ერთი უარყოფითი ფაქტორია მინდვრების დასამუშავებლად გამოყენებული პესტიციდები.
ფრინველებზეც კი, რომელთა მაგნიტური ველით ნავიგაციის უნარი დადასტურებულია, სხვადასხვა ტექნიკის გამოსხივება დიდად არ მოქმედებს მათზე.თუმცა, ამის შესახებ შეშფოთების გარკვეული საფუძველი არსებობს.
2019 წელს რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის პავლოვის ფიზიოლოგიის ინსტიტუტის მეცნიერებმა ჩაკეტეს ფუტკრები ფარადეის გალიაში ერთი დღით ჩართული Wi-Fi როუტერით. შედეგად შემცირდა საკვების აგზნებადობა და მწერების მოკლევადიანი მეხსიერება.
რუსეთის სასოფლო-სამეურნეო აღწერის მიხედვით, 2006 წელს ქვეყანაში 4,8 მილიონი ფუტკრის კოლონია იყო , ათი წლის შემდეგ კი თითქმის მესამედით შემცირდა და 3,09 მილიონი გახდა!
ველური ფუტკრებიც კლებულობენ. თუმცა, ძნელია ზარალის მასშტაბის შეფასება.გარეული ფუტკრები იგივე პარაზიტებით იტანჯებიან, როგორც შინაური. თუმცა, მეფუტკრეს შეუძლია გააკონტროლოს პათოგენის გავრცელება, რაც, რა თქმა უნდა, ბუნებაში შეუძლებელია.
ცუდი ამბავი ის არის, რომ მხოლოდ თაფლის ფუტკარი არ მცირდება. რიგი მეცნიერები თვლიან, რომ ანთროპოგენური ფაქტორების ზეწოლის ქვეშ მეექვსე მასობრივი გადაშენება სწორედ ახლა ხდება.
პლანეტაზე მწერების საერთო მასა წელიწადში 2,5%-ით მცირდება. ამ ტემპით, 2119 წლისთვის ისინი შესაძლოა საერთოდ აღარ დარჩეს დედამიწაზე – ისინი რვაჯერ უფრო სწრაფად ქრებიან, ვიდრე ძუძუმწოვრები, ფრინველები და ქვეწარმავლები.
სამწლიანმა კვლევამ აჩვენა, რომ მწერების სახეობების 40%-ზე მეტი გადაშენების პირას არის და კიდევ ერთი მესამედი შესაძლოა ამ კატეგორიაში გადავიდეს უახლოეს მომავალში. ზოგიერთ რეგიონში ეს მაჩვენებელი 100%-მდეა მიდრეკილი – და იქ, ექვსფეხიანების შემდეგ, იღუპებიან ისინი, ვინც მათით იკვებება – ფრინველები და ამფიბიები.