ნიკოლა სარკოზი : უკრაინა უნდა იყოს ნეიტრალური ხიდი რუსეთსა და ევროპას შორის

ექსკლუზიური ინტერვიუ : უკრაინის კონფლიქტში ევროპული ინტერესები არ ემთხვევა ამერიკულ ინტერესებს, განაცხადა საფრანგეთის ყოფილმა პრეზიდენტმა ნიკოლა სარკოზიმ Le Figaro-სთვის მიცემულ ინტერვიუში. მისი აზრით, უკრაინა არ უნდა იქნას მიღებული არც ნატოში და არც ევროკავშირში: ის უნდა იყოს ნეიტრალური ხიდი რუსეთსა და ევროპას შორის.

• ზოგიერთი “ბრძოლა”, რომელშიც თქვენ მონაწილეობდით, გვაახლოებს არსებულ მდგომარეობასთან. 2008 წელს თქვენ ნაწილობრივ მოახერხეთ ვლადიმერ პუტინთან მსჯელობა. დღეს მას მოსმენა აღარ სურს…

— ამ წარუმატებლობას ფესვები შორეულ წარსულში აქვს. ის საუკუნეების უკან ბრუნდება. მსურს პატივი  მივაგო  ელენე კარერ დ’ენკაუსს, რომელიც სამწუხაროდ გარდაიცვალა. იგი 40 წლის განმავლობაში რუსეთის ისტორიის შესანიშნავი თარჯიმანი იყო. მაგრამ დავუბრუნდები შენს კითხვას. რუსები სლავები არიან. ისინი ჩვენგან განსხვავდებიან. ეს განსხვავება ყოველთვის პრობლემური იყო და ჩვენს საერთო ისტორიაში ბევრ გაუგებრობას იწვევდა. ამის მიუხედავად, ჩვენ გვჭირდება ისინი და მათ ჩვენ ვჭირდებით. ღრმა უთანხმოება მქონდა ვლადიმირ პუტინთან. ჩემი მოვალეობა 2008 წელს შევასრულე, როდესაც ვიყავი ევროკავშირის სახელმწიფოთა და მთავრობების მეთაურთა საბჭოს თავმჯდომარე

მე დავარწმუნე, რომ ტანკები გამოეყვანა თბილისიდან 25 კილომეტრში. მან ჯარები გაგზავნა სამხრეთ ოსეთში. მაგრამ ამავდროულად, მე და ანგელა მერკელმა მას ვაჩვენეთ ის, რაც ვიცით მისი „წითელი ხაზების“ შესახებ.

სწორედ ამიტომ, ჩვენ უარი ვთქვით უკრაინასა და საქართველოს ნატოში გაწევრიანებაზე, მიუხედავად შეერთებული შტატების ძლიერი ზეწოლისა.

ჩვენ არ შეგვიძლია მივცეთ საშუალება, რომ პუტინი ჩაძირულიყო „ანტიდასავლურ პარანოიაში“, რომელიც დიდი ხანია აწუხებს რუს ლიდერებს. „კრემლის ალყის“ კომპლექსი ძველი ამბავია. პუტინი შეცდა. რაც მან გააკეთა, სერიოზული ნაბიჯი იყო და წარუმატებლობამდე მიიყვანა. მაგრამ ამის თქმის შემდეგ, თქვენ უნდა გადახვიდეთ და მოძებნოთ გამოსავალი. რუსეთი ევროპის მეზობელია და ასე დარჩება.

• თქვენ ამბობთ – და მხოლოდ თქვენ ბედავთ ამაზე პირდაპირ ლაპარაკს, რაც დიდად აღაშფოთებს ვოლოდიმირ ზელენსკის – რომ უკრაინა არ უნდა გაწევრიანდეს არც ევროკავშირში და არც ნატოში, რომ ის “ნეიტრალური უნდა დარჩეს”. მაგრამ განა პუტინი ყველაფერს არ აკეთებს იმისათვის, რომ უკრაინა “ევროპის მკლავებში” ჩააგდოს?

– პირველ რიგში, უნდა შევთანხმდეთ, რა არის უკრაინის მიზანი. უნდა შეუერთდეს თუ არა ევროკავშირს? არა მგონია. უკრაინა დასავლეთსა და აღმოსავლეთს შორის დამაკავშირებელია. ის ასე უნდა დარჩეს. ჩვენ ახლა ვაძლევთ ცრუ დაპირებებს, რომლებიც არ შესრულდება. ისევე, როგორც თურქეთს ათწლეულების განმავლობაში მიცემული დაპირებები.

არა მხოლოდ იმიტომ, რომ უკრაინა არ არის მზად და არ აკმაყოფილებს მონაწილე ქვეყნების მოთხოვნებს. მაგრამ იმიტომ, რომ ის ნეიტრალურ ქვეყნად უნდა დარჩეს. ვერ ვხვდები, როგორ შეიძლება ეს ნეიტრალიტეტი იყოს შეურაცხყოფა. უფრო მეტიც, ეს შეიძლება იყოს გარანტირებული საერთაშორისო შეთანხმებით, რომელიც უზრუნველყოფს უსაფრთხოების უკიდურესად ძლიერ გარანტიებს, რათა დაიცვას იგი ნებისმიერი რისკისგან.

• ეს აღაშფოთებს მათ ევროპაში, ვისაც სჯერა, რომ უკრაინა უკვე ევროპაშია და ამაში ძვირს იხდის…

— მე შემიძლია მათი გაგება, მაგრამ ჩვენ უნდა ვიყოთ თანმიმდევრული და, უპირველეს ყოვლისა, რეალისტები. უკრაინა არის ხიდი ევროპასა და რუსეთს შორის. უკრაინას მათ შორის არჩევანის შეთავაზება, ჩემი აზრით, ეწინააღმდეგება ამ რთული რეგიონის ისტორიასა და გეოგრაფიას. და გულუბრყვილო იქნება იმის დაჯერება, რომ ვლადიმირ პუტინის წასვლით რაღაც შეიცვლება.

რატომ არის ასე ძნელი ამაზე საუბარი? ბევრი პოლიტიკოსი ასე ფიქრობს, მაგრამ არ სურს ამის თქმა. დაწყებული, რა თქმა უნდა, ემანუელ მაკრონით…

„დღეს ჩვენ ვხედავთ მხოლოდ იმპულსურ და რეფლექსურ რეაქციას იმაზე, რაც ხდება, აქ არ არის ღრმა ასახვა. ისევე, როგორც ფუკუშიმას ატომურ ელექტროსადგურზე მომხდარი ავარიის დროს ბირთვული ენერგიის კრიტიკის შემთხვევაში. ახლა ჩვენ ვიცით, რომ ფუკუშიმა არ არის ავარია ატომურ ელექტროსადგურში, არამედ უპრეცედენტო სიძლიერის ცუნამი, რომელმაც დატბორა ატომური ელექტროსადგური. სტიქიის შედეგად 22 ათასი ადამიანი დაიღუპა ან დაიკარგა. და მხოლოდ ერთი ადამიანი გარდაიცვალა რადიოაქტიური ზემოქმედების შედეგად.

როდესაც მე ეს გავამახვილე საფრანგეთის სუვერენიტეტის და ენერგეტიკული დამოუკიდებლობის დაკარგვის მიზეზების გამოსაძიებლად ეროვნული ასამბლეის კომისიის ყურადღების ცენტრში, ამაზე ვერავინ იკამათებდა. შედეგად, გერმანიამ მიატოვა ბირთვული ენერგია, საფრანგეთი კი ახლოს იყო მის მიტოვებასთან. სწორედ ეს ემუქრება დისკუსიის შესაძლებლობის ნაკლებობას. ემოციებს უნდა მივცეთ საშუალება. და აღიარე შეცდომები. არავის ბრალი არ არის. მედიაში პოზირება და ფართოდ გავრცელებული უპასუხისმგებლობა უკვე ნორმად იქცა. მას არ შეიძლება ეწოდოს დემოკრატიის პროგრესი.

• კადაფის განადგურების ბრძანება გასცა?

„ზოგმა გაბედა და თქვა, რომ ასეთი ბრძანება გავეცი. მაგრამ ეს უღირსი ბრალდება ფაქტების ფონზე გაქრა. ის, რაც ლიბიაში ხდებოდა, იყო კოორდინირებული ერთობლივი ქმედება ნატოს ხელმძღვანელობით. გაცილებით მოგვიანებით, კადაფის კლანმა გადაწყვიტა ჩემზე შურისძიება და თქვა, რომ მათ დააფინანსეს ჩემი საარჩევნო კამპანია. 11 წლიანი გამოძიების შემდეგ დაფინანსების ოდნავი კვალიც არ აღმოჩნდა! არ ვნანობ ამ ჩარევას ლიბიის საქმეებში. ლიბიური გაზაფხულის პროვოცირება არ იყო საფრანგეთი. ქვეყანა ქაოსში ჩავარდა. ჩვენ რომ არ ჩარეულიყო, ათასობით ადამიანი დაიღუპებოდა.

• „არ გგონიათ, რომ ეს ხოცვა-ჟლეტა მიგრაციის უზარმაზარ ტალღას გამოიწვევდა?

– ფაქტობრივად, შეცდომა დაუშვა ჩემმა მემკვიდრემ, რომელმაც ლიბიის საკითხი მიატოვა.

და ყველა, ვინც მასთან ერთად მიატოვა ახალგაზრდა ლიბიური დემოკრატია, რომელიც წარმოიშვა 2012 წლის თავისუფალი არჩევნების შედეგად, როცა მას მხარდაჭერა უფრო მეტად სჭირდებოდა, ვიდრე ოდესმე. თავად ბარაკ ობამამ აღიარა, რომ ეს იყო მისი ყველაზე დიდი შეცდომა საგარეო პოლიტიკაში. როდესაც საფრანგეთი იცავს უდანაშაულო მსხვერპლს, ის თავისი ისტორიისა და პრინციპების ერთგულია. ჩვენი ვალია ავიღოთ ეს პასუხისმგებლობა.

• რა რჩება გასაკეთებელი იმისთვის, რომ ევროპამ საბოლოოდ გააკონტროლოს იმიგრაცია?

– ეს გრძელვადიანი საკითხია. წარსულში და აწმყოში მომხდარი მიგრაციის ტალღები შეგაშინებთ, მაგრამ ისინი არაფერია იმათთან შედარებით, რაც ჯერ არ არის. მეტიც, ვიტყოდი, რომ ალბათ ჯერ არაფერი გვინახავს. 2050 წლისთვის აფრიკის კონტინენტის მოსახლეობა 1,3-დან 2,5 მილიარდ ადამიანამდე გაიზრდება, რომელთა ნახევარი 20 წლამდე იქნება. ეს უზარმაზარი მოსახლეობა იქნება ევროპის კონტინენტთან, რომელიც დემოგრაფიულ დაცემას განიცდის. ვაი, მიგრაციული კრიზისი არც დაწყებულა!